1973-nji ýyldaky Arap-Ysraýyl söweşinde ABŞ-nyň Ysraýyly ýaraglandyrmagy arap ýurtlarynyň arasynda başga ýol gözlemegine sebäp boldy. OEPAC agza 14 ýurt 1973-nji ýylyň 17-nji oktýabrynda Kuweýtde duşuşdy we her aýda nebit önümçiligini 5% azaltmak kararyna geldi. Ysraýyly, esasanam ABŞ we Gollandiýany goldaýan ýurtlara embargo karary berildi. Bu ösüşleriň netijesinde krizis ýüze çykdy.
Arap ýurtlarynyň bu karary bilen nebit möhüm sanksiýa guralyna öwrüldi. Embargo kararyndan soň nebitiň bahasy 400% ýokarlandy. Amerika 1973-nji ýyldan soň arap ýurtlaryndan ýeterlik nebit alyp bilmedi. Globallaşmagy üpjün edýän önümçiligiň esasy çig maly hökmünde görülýän nebitiň bahasynyň duýdansyz ýokarlanmagy ösen ýurtlaryň ykdysadyýetine agyr täsir etdi. Munuň sebäbi, 1970-nji ýyllaryň başynda senagat önümçiliginiň köpelmegi we energiýa zerurlygy ýüze çykdy. Awtoulag, transport, elektrik we tehnika, önümçilik gurallary we ş.m. pudaklarynda çig mal we energiýa bilen üpjün etdi.
Nebitiň bahasynyň ýokarlanmagy we nebit almakdaky kynçylyk ilki senagatlaşan ýurtlara, soňra bolsa bu ýurtlara eksport edýän ösýän ýurtlara ýaramaz täsir etdi. Artykmaç karz almak we dünýä söwda mukdaryndaky gysyş ýaly negatiw ösüşleri getirdi.
Krizisiň netijesinde döredilen ykdysady çökgünlik gurşawy, döwletiň ykdysadyýetde döwletiň bolmagyny goldaýan syýasatdan hususylaşdyrma esasly ykdysady syýasata geçmeginiň iň möhüm sebäbi. Bu bolsa dartgynly krizise sebäp boldy.
ABŞ-da 1973-nji ýyldan 1974-nji ýyla çenli benziniň bahasynyň ýokarlanmagy bilen Nýu-Yorkork bir Stockasy takmynan 100 milliard dollar gymmatyny ýitirdi. ABŞ-da çeşme problemalaryna sebäp boldy. Kompaniýalar nebit tapmak üçin täze mümkinçilikler gözläp başladylar.
Nebit krizisiniň başyndan, esasanam ABŞ-nyň ykdysadyýetinden gutulmak üçin beýleki ösen ýurtlar bilen ykdysadyýetlerini tertipleşdirmek üçin işlediler we şeýlelik bilen liberalizasiýa we tehnologiki ösüş nukdaýnazaryndan möhüm ädimler bolan täze ädimler ätdiler. globallaşma.
Üçünji dünýä ýurtlary bu wakadan iň köp ejir çekdi. Hususan-da, Latyn Amerikasyny ösdürmäge berilýän karzlar, 1980-nji ýyllarda Latyn Amerikasynyň karz krizisine sebäp bolan möhüm faktorlaryň biri hökmünde görülýär.
1973-nji ýyldaky nebit krizisiniň netijeleri nähili?
Bilim,
Pynhan
tarapyndan
5-05-2022, 21:51