Ynsan oglunyň aňy goýaldygyça, pikir etmek, pikir ýöretmek, bir zada düşünmek ýaly ukyplarymyz esasynda köp zatlary bildik, ýöne bilmegiň, öwrenmegiň çägi ýok. Şo sebäpli adamzat, älem-jahan, dünýä bilen baglanşykly pikirleri ýöretdigiçe, has dogrusy, köp zatlary bildigiçe has paradoksal, has problematik netijelere baryp ýetdi.
Kim ýaratdy?
Bu sorag taryhdan häzirki zamana çenli dowam edip gelen, bir meşhur sorag. Ýöne bu sorag, ýönekeý bir sorag däl. Içinde gaty giň manylary göterýär. Bu soraglaryň belli bir tertibi ýok. Şeýle-de belli bir jogaby ýok. Birnäçe jogaby bolan zadyň aslynda jogaby ýokdyr. Ýagny, lukmançylykda bir keseliň ençeme jogaby bolsa, şonuň jogaby ýokdyr, we keseliň çäresi ýokdyr. Şeýlelik bilen bu soraglar ujypsyz soraglar bolmaly. Absolýut zat ýokdyr. Ýöne biziň meselämiz, asyl başga gürrüň.
Gara girdaplar (gara deşik), hemme zady ýuwudyp, ýagtylygy öz içine çekýärler. Dartyş güýjüniň gaty ýokary bolmagy sebäpli hemme zat merkezinde jemlenýär. Bu zatlaryň ählisi, belki bir ýerden soň atylyp çykýandyr. Ýagny gara deşikleriň öz içine ýuwudan ähli jisimleri, başga bir merkezden çykýandyr. Ine, şu ýerde hem ak deşikler peýda bolýar. Ak deşikleriň bardygy näbelli, ýöne ol barada ýaradylyş bilen baglanşykly teoriýalar bar. Bu gysgaça şeýle beýan edilýär: Gara deşikleriň başga bir ýeri bolan ak deşikler hemme zatlary, gara deşikler ýaly ýuwutmaýar, daşyna çykarýar. Şeýlelik bilen ak deşikler bir älem ýaradýar. Ýagny, gara deşikler içine çekýär, ak deşikler bolsa tersine, uly partlama bilen her partlamagynda Big Bang emele gelýär.
Älemimiz ak deşikler bilen döredimi?
Ilki bilen bu zatlary saýgarmak üçin, gara deşikleri bilmeli.
Gara girdaplar (gara deşik) barada az-owlak bir zatlar okan bolmagyňyz ähtimal. Gysgaça aýdamyzda gara deşikler bir ýyldyzyň öz içine çökmegi (ýyldyzyň ölmegi) netijesinde emele gelýär. Meselem Gün ýaly bir ýyldyz wodorod elementini has agyr bolan geliý elementine öwürip töwereklerine ýylylyk ýaýradýarlar. Wagtyň geçmegi bilen ýyldyzyň wodorod ýangyçy azalýar we ýangyç hökmünde içindäki geliý elementini ulanmana başlaýar. Geliý ýandygyça özünden has agyr elementlere öwrülip başlaýar we demire öwrülýänçä şu ýagdaýda dowam edýär. Soňra ýyldyzyň merkezinde gaty köp mukdarda demir elementi birikýär we onuň ýogynlygy şeýle bir artýar welin ýyldyz merkezine tarap öz içine çökmäne başlaýar. Ýyldyz öz içine çöküp hemme zady sorup duran gara deşige öwrülýär. Bir wagtlar töweregine şöhle berip duran ýyldyzymyz indi uly ýogynlyga eýe bolan bir gara deşige öwrülendir.
Nädip özüne çekýär? 
Ýeriň öz massasynyň dartyş güýji bardyr, şo sebäpli adamlary Ýer özüne çekýändir. Meselem bir aýagymyzy ýokaryk galdyryp dursak aýagymyz gitdigiçe ýadar we ýere çekilip ugrar. Sebäbi Ýer özüne çekýändir. Biz muňa Ýeriň dartyş güýji diýýäris. Aslynda massasy bolan hemme jisimler biri-birini çekýärler. Meselem biz bir maşynyň ýanynda dursak maşyn bizi özüne çeker, ýöne maşynyň massasy gaty kiçi bolany üçin bu dartyş güýji iň soňky enjamlar bilenem ölçäp bolmajak derejede kiçidir we duýmagymyz mümkin däldir. Gara deşikler kosmos wagt egriligini şeýle bir bükýär welin, şular ýaly bükülen kosmos töweregini sorup ugraýar. Gara deşikleriň ýanynda wagt ýuwaşlaýar, hatda durýandyr.
Ak deşiklere bolsa girmek mümkin däl, ol zyňmak bilen iş alyp barýar. Şeýle-de biziňem älemimiz giňeýär. Älem 3,26 million ýagtylyk tizliginde sekuntda 74 km giňeýär. Gara deşikler bilen ak deşikleriň arasyny birikdirýän bir çykalga deşiginiň bardygam aýdylýar. Bu bir diňe teoriýa, hatda fizika ylmy bilen analiz edilende hiç bir ylmy maglumat toplamak başartmady. Bu teoriýanyň düýbi Albert Eýnşteýniň otnositellik teoriýasyna daýanýar. Şonda-da köp fizikçiler bu teoriýanyň köp zady üýtgedip biljekdigini, we älemiňem şeýle bir sebäp bilen, tötänleýin dörändigine ynanýarlar. Älemiň tötänleýin dörändigi diňe ak deşikler bilen baglanyşdyrylmaly däl. Bu barada uly ylmy açyşlar, akademiki makalalar bar, we bu maglumatlar ençeme pelsepe ideologiýasynyň gözbaşydyr.