Öwrenmek hem wagty gelende, özleşdiren zatlaryňy işde peýdalanmak — eýsem bu ajaýyp dälmi! Alysdan gelen dostuň bilen söhbetdeş bolmak — eýsem bu şatlyk dälmi! Iliňde öz derejäňe laýyk baha berilmänine nadyl bolmazlyk — eýsem bu mertebäňi beýgeldýän zat dälmi! 

* * * 

Asylly adam bol iýip, baý ýaşamaga ymtylýar. Ol işine çulum, emma az gepli bolýar, päk ahlak-ly adamlar bilen gatnaşyk saklap, öz ýetmezini düzedýär. 

* * * 

Kim könä ýüzlenip, täze zat açmany başarýan bolsa, şol mugallym bolmaga mynasypdyr. 

* * * 

Diňe hakyky adamkärçilikli adam söýmegi hem ýigrenmegi başarýar. 

* * * 

Irden hakykata göz ýetirip, agşam öläýeňde-de, haýp däl. 

* * * 

Asylly adam — il aladasy, pes adam öz gaýgysy bilen ýaşaýar. 

* * * 

Päk ahlakly adam ýalňyz bolmaz. Onuň töwereginde hökman özi ýalylar tapylar. 

* * * 

Mugallym şeýle diýipdir: «Meniň ähli tagallam puç bolup barýan ýaly. Şu wagta çenli men öz ýalňyşyny bilibem, şoňa müýnürgeýän adama duşmadym». 

* * * 

Mugallym şeýle diýipdir: «lslendik obadaky on öýüň birinde arassa ahlaklylyk babatda menden pes oturmaýan adama gabat gelse bolar. Ýöne okuwa, bilime teşnelikde meniň bilen deňleşip biljegi tapmarsyňyz». 

* * * 

Hakyky adam ähli zada öz tagallasy bilen ýetýär. 

* * * 

Meniň maksadym — hakykat, kömekçim — päk ahlak, daýanjym — adamkärçilik, kalbyma basalyk berýän zadam — sungat. 

* * * 

Mugallym şeýle diýipdir: "Tapanyňy iýseň, çeşme suwundan teşneligiňi gandyrsaň, kelläňi elleriň üstünde goýup ýatsaň — bularyň hersiniň özüne ýeterlik şatlygy bar. Başga hili ýol bilen gazanylan baýlyk, ýetilen meşhurlyk — meniň üçin asmanda gaýyp ýören bulutlar ýaly bir zat!» 

* * * 

Bary-ýogy iki adam bilen otyrkamam, men olardan öwrenere zat taparyn. Gowy häsiýetlerden görelde alaryn, ýaramaz häsiýetlerden gaçarak duraryn. 

* * * 

Bir talyp mugallymyndan ruhlary nähili hormatlamalydygyny sorapdyr. Mugallym oňa: «Sen entek adamlara gulluk etmäni oňarmaýan halyňa, ruhlary nähili hormatlajak?» diýip jogap beripdir. Talyp ýene ondan ölümiň nämedigini sorapdyr. Mugallym şeýle jogap beripdir: «Entek ýaşaýşyň nämedigini bilmeýän adama ölümiň nämedigini nädip düşündireýin?» 

* * * 

Gadymy adamlar kämilleşmek üçin okapdyrlar. Häzirkiler ili geň galdyrmak üçin okaýarlar. 

* * * 

Gürleşeniňe degýän adam bilen gürleşmeseň, ony ýitirdigiňdir. Gürleşeniňe degmeýän adam bilen gürleşseň, sözüň ýele gitdigidir. Akylly kişi adamlaram ýitirmeýär, sözünem. 

* * * 

Alys geljekde ýüze çykmagy mümkin kynçylyklar hakynda pikir etmeýän adam ýakyndaky näsazlyklara büdreýär. 

* * * 

Ownuk zatlarda özüňi saklap bilmezlik — uly işleriň ýoguna ýanýar. 

* * * 

Asylly adam ömründe üç zatdan gaça durmaly: güýji dyňzap duran ýigit wagty — yşkbazlykdan, kämillige ýeten wagty — bäsdeşlikden, garrylyga ýetip, güýç- kuwwaty azalan wagty — gysgançlykdan. 

* * * 

Asylly adam borjuny ähli zatdan ýokarda goýýar. Borjuny unudan, ýöne edermen asylly adam topalaňça ýakyn. Borjuny ýadyna salmaýan, edermen, emma pes adam talaňçylyga ýykgyn eder. 

* * * 

Aýallar we pes gylykly adamlar bilen dogry gatnaşygy ýola goýmakdan kyn zat ýok. Özüňe golaýlaşdyrsaň-a, olar bihaýalyk edýärler, daşlaşdyrsaňam ýigrenýärler. 

* * * 

Asman bilen Ýer biri-birinden alysda bolsalaram, edýänleri şol bir iş. 

* * * 

Ýaý atmak bize hakykaty nähili gözlemelidigini öwredýär: eger kemançynyň peýkamy nyşanadan sowa geçse, ol munuň üçin başgalary däl-de, özüni günäkärleýär. 

* * * 

Azajygam bolsa, hoşniýetli bolmaga çalşyň. Şonda başga hili gylyklardan ara açarsyňyz. 

* * * 

Juda akyllylara hem aňrybaş samsyкlara hiç zat öwredip bolmaýar. 

* * * 

Kyrk ýaşyna çenli özi hakynda diňe ýaramaz pikir döreden adamyň soň düzelerine umyt etme. 

* * * 

Çyny bilen islän halatynda, asylly adam bolmagy hemme kişi başarar. 

* * * 

Mugallym şeýle diýipdir: «Ýüpüne odun goýup bolmaýan ygtybarsyz adam bilen nähili iş salyşjak? Bu oksuz arabany sürjek bolan ýaly dälmidir?» 

* * * 

Asylly adamyň kalby asuda bolýar. Hemişe alakjap ýörmek pes adama mahsus. 

* * * 

Asylly adam hemmeler bilen ylalaşyp ýaşaýar. Pes adam bolsa hemişe özüne kybapdaşy gözleýär. 

* * * 

Ýaşlara göwnüýetmezlik bilen garama. Geljekde olaryň akyllanyp, ajaýyp adamlar bolup ýetişmegi mümkin. Kyrk, elli ýaşaýança derekli iş başyny tutup, saňa goşulmadyk adam hormata mynasyp däldir. 

* * * 

Tertip-düzgünli ýurtda batyrgaý hereket et, batyrgaýam gürle. Şol zatlaryň ýok ýurdunda batyrgaý hereket etseňem, gürläňde seresap bol. 

* * * 

— Halky nädip özüňe tabyn edip bolar? — diýip, hökümdar Aýgun sorapdyr. 
— Dogrulary beýgeldip, egrileriň gümüni çeken mahalyňda — diýip, Konfusiý jogap beripdir. 

* * * 

Özüňe islemeýän zadyňy özgä-de etme. 

* * * 

Adamy içgin synlaň, edýän işleriniň sebäbine göz ýetirjek boluň, dynç alýan wagtyndaky bolşuna-da esewan ediň. Şondan soňam ol siz üçin syrlylygyna galaýarmyka? 

* * * 

Gadym döwürde adamlar köp gürlemäni halamandyrlar. Olar bir zatlar söz berip, şonuň yzynda durmazlygy masgaralyk hasaplapdyrlar. 

* * * 

Özüňize berk daraň, talapkär boluň, özgelere geçirimlilik ediň. Şeýtseňiz, adamlar sizi ýigrenmezler. 

* * * 

Mugallym şeýle diýipdir: «Men adamlaryň özüme däl-de, özümiň adamlara düşünmeýänim üçin gam çekýärin». 

* * * 

Biri: «Edepli ogul nähili bolmaly?» — diýip soranda, mugallym oňa şeýle jogap beripdir: «Häzir ene-atasyny aç-hor saklamaýan ogly edepli hasap edýärler. Ýöne itlerdir mal-garalara-da ýal, ot-iým berilýär-ä. Munuň daşyndan ene-ata hormat-sylagam bolmasa, bularyň tapawudy näme?» 

* * * 

Biri: «Hakyky adam nähili bolmaly?» — diýip soranda, mugallym:«llki göwnüne düwen işini berjaý edip, ol hakda soň gürleýän kişi hakyky adamdyr» diýip jogap beripdir. 

* * * 

Mugallym şeýle diýipdir: «Asylly adam özgeleriň gowy işlerine goldaw berip, ýaramaz işleriň öňüni almaga çalyşýar. Pes adam bolsa munuň tersinedir». 

* * * 

Biri Konfusiden adamlary nädip özüňe tabyn etmelidigi hakynda maslahat sorap, yzyndanam: «Ýaramazlaň ýoguna ýanyp, ýagşylary özüňe ýakyn tutsaň, nähili borka?» diýipdir. 
«Hökümdarlygyň çyn bolsa, öldürmek nämä gerek?» diýip, mugallym oňa ýüzlenipdir: — Özüňiz gowulyga ymtylsaňyz, halkam size görä bolar. Hökümdaryň gylyk-häsiýeti-şemal, halkyňky bolsa otdur. Şemal haýsy tarapa öwüsse, otam şol taýa gyşarar». 

* * * 

— Bütin obanyň gowy görýän adamy hakynda näme aýdyp bilersiňiz? — diýip, biri Konfusä ýüzlenipdir. 
— Ol bolgusyz adamdyr. 
— Onda bütin obanyň ýigrenýän adamyna garaýşyňyz nähili? 
— Olam bolgusyz adamdyr—diýip, Konfusiý jogap gaýtarypdyr — Eger obadaky ýagşylar halap, ýamanlar ýigrenýän bolanlygynda, oňa gowy adam diýse bolardy. 

* * * 

Mugallym şeýle diýipdir: «Asylly adam — özünden, pes adam bolsa ilden talap edýär». 

* * * 

Mugallym şeýle diýipdir: «Eger adamlar kimdir birini ýigrenýän bolsalaram, onuň düýp sebäbine göz ýetirjek boluň». 

* * * 

Mugallym şeýle diýipdir: «Danany göreniňde, oňa deňleşmegi arzuwla. Samsygy göreniňde, oňa meňzemezligiň çäresini agtar». 

* * * 

Mugallym şeýle diýipdir: «Asylly adam gürlände howlukmasa-da, işini tiz bitirýändir». 

* * * 

Adamlar özleri üçin baýlyga hem şöhrata ymtylýarlar. Eger ikisine-de halal ýol bilen ýetip bolmaýan bolsa, olardan gaça durmak gerek... 

* * * 

Öwüt-pendiňizi öz nadanlygyna göz ýetirip, şoňa mätäç adama beri... 

* * * 

Asylly adamyň aň-düşünjesi giň, ruhy sagdyn bolmaly. Onuň ýüki agyr, ýoly uzak. Ol adamkärçiligi gerdeninde göterýär. Eýsem, bu ýeňil ýükmi?... 

* * * 

Hakyky adamkärçilik — özüňe erk etmegi başarmakdan ybaratdyr. Adamkärçilikli bolmak ýa-da bolmazlyk — bu her kimiň özüne bagly zat. 

* * * 

Özüne erki ýetýän, aýgytly hereket etmegi başarýan, ýönekeý hem az gepleýän adamy adamkärçilikli saýsa bolar. 

* * * 

Öýüniň eşretine baglanyp oturan kişini asylly adam hasaplamak ýalňyşdyr. 

* * * 

Ýeke-täk hakyky ýalňyş öz öňki ýalňyşlyklaryňy düzetmezlikdir. 

* * * 

Okanyňda — aň-bilimiň ýetmezliginden kösenýän ýaly duýgy hem öňki bilýänleriňem ýadyndan çykaýjak ýaly gorky bilen oka. 

* * * 

Özlerine hormat-sarpa goýýan hökümdary adamlaram sylaýar. Özüne hoşniýetli garalýanyny duýan halkyň işe yhlasam üýtgeşik. Gowulara goldaw, bisowatlara öwüt-nesihat berseniz, adamlaryň size ynamy artar. 

* * * 

Mugallym şeýle diýipdir: «Bilýäniňi bilýän, bilmeýäniňi bilemok diýmegiň özem bilimlilikden nyşandyr.» 

©KONFUSIÝ

File engine/modules/thanks.php not found.