???
Biziň bi güneşli dyýarmyzda tüweleme hemme zat diňe ösüşde, çeniň däl. Şu ösüşler bilen aýakdaş gidip bilmeýän ýeke-täk zadymyz bu futbol. Dogursy, türkmen futboly gözgyny ýagdaýda. Ne milli kluplarymyz, ne-de bir ýygyndy toparymyz bizi begendirip bilenok. Begendirmekden geçen, gaýtam aglamazyň bäri ýanyna getirýärler, özleriniň oýunlary bilen. Kiçiräk mysal:
Bir gezek biziň zborny bilen Ýaponiýaň milli ýygyndysy duşuşdy. Şol oýny prýamoý translýasiýada görmek miýesser etdi maňa-da. Ýogsam, şol oýnuň geçiriljegindenem habarsyz. Kanaldan kanala geçirip otyrkam özbekleriň "Sport" kanalynda başlajak bolup duran eken. Garaz, şeýdip tötänden dogry geldi, oýun başlady. Hasabyň 3:1 (toçno ýatda däl) bolup, ýaponlaň utmagyna garamazdan oglanlardan minnetdar boldum. Arslan Amanow diýip bir belamyz bar eken, tüweleme, tüweleme. Ýaponlaň derwezesine uran goluny görüp çerez ekran arkasyna kakanymy özüm bilmän galdym. Tasdan şol sezonyň iň owadan goly bolupdy. Diňe ol däl, opşy komanda gowy oýnady. Oýny alypbaryjylar dagam haýran galdylar muňa. (Sebäbi sopernik ýaponlardy). Şondan soň özbekleň ýygyndysy bilen duşuşmalydylar. Biziňkiler şol oýny bilen özbekleň duhyny alypdy. Oýundan öňki futbol žurnalistleriňiň gepleşiklerinde futbol ekspertleri biziň ýygyndymyzdan ätiýaç etmelidigini açyk-aýdyň boýun alypdylar. Bu zatlary eşitmegiň nähili ýakymly duýgudygyny göz öňüne getiriberiň. Şol günki oýundan soň barmak büküp sanap başladym özbekler bilen boljak oýunyň bellenilen gününi. Tanyş-biliş, dost-ýarlaň hemmesine aýdyşdyrdym. Daže, dädem'em görermen boldy, meň reklamamdan soň. Oýnalmaly gün ýetip geldi. Hemişeki edýänjämi edip şol gün telefony öçürip, eýle-beýlelerden alyşdyryp ýeke özüm oýun görüp başladym (futboly ýeke görmäni halaýan). Oýun başlady, biziňkiler ilkinji sekuntda garşydaşyň jerime meýdanyna ýetip bardylar. Bu bolsa garşydaşlaň goragçylarynyň düzgüni bozup biziňkileri togtatmagyna getirdi. Birnäçe santimetrler ýetmedi penalti berilmegine. Oýunyň başyndan bu dereje aktiwlige garaşmadyk özbek kommentatorlary tasdan aglapdylar, ýürekleri ýaryldy. Meniň şol wagtky buýsanjymy göräýseňiz. Özbek kommentatorlarynda öwgüli sözleriň öz ýurduňa aýdylmagy nähili ajaýyp duýgy. Şol momentiň özünde biziňkileň nähili güýje eýedigini dilinden düşürmän aýdyp başladylar (sebäp, özlerniňki utulsa dagy "garşydaş güýçlidi, şoň üçin şeýle boldy. Ýogsam bizem gowy oýnapdyk" diýmäge otmazka). Şol birnäçe santimetr öňe süýşüp bilen bolanlygynda taýýarjak penalty bolaýmaly momendiň jerime urgysyna öwrülmegi meni känbir ökündirmedi. Sebäbi oýnuň başydy, bular ýaly pursatlary häli köööp boljagyny bilýädim, toist ynanýadym. Jerime topy depildi, gol däl. Soňra...ana, soňra başlady hemmesi. Biziň zborny 3:0my ýa 2:0my garaz şu hasap bilen utulyp arakesmä çykdylar. Arakesmeden gelenlerindenem hasap 4:0 boldy. Birinji taýymda wagtyň gutarmazlygyny, biziňkileň gol urmagny diläp otyran Гость ikinji taýymda tizräk oýnyň gutarmagyny we özbekleriň indi gol urmazlygyny diledi. Garaz, oglanlar, masgara boldyk. Ikinji taýymyň başynda telewizoryň sesini bez zwuga geçirip gördüm oýuny. Sebäbi oýuny alyp barýan kommentatorlar biziňkileň üstünden açyk-aýdyň gülüşýärdiler. Çydamadym, iň gowy usuly- bez zwugy ulandym. Şunça wagt garaşan oýnum bolany üçin telewizory öçürmäge dözmedim. "Gülýärler" diýip gaty görer ýaly hem däl. Biziňkileň oýnaýşy... Şeýdip, masgara bolup 4:0 a utuldyk. Oýun gutarandan soň ekspertleň gürrüňdeşligi geçirildi. Şonda olar diýdiler, " ýersiz-ýere gorkan ekenik. Bular bilen ikinji sostawymyzy oýnatsagam boljak eken"-diýip. Ölüp bilseň ölda!
Şu türkmen futbolyny ösdürmek üçin nämeler etseler gowy bolar? Milli ýygyndy barada däl-de içki çempionatymyz barada aýdýan. Nädende, kluplarymyz Aziýada öňdäki orunlarda durar?
Men öz pikirimi aýdaýyn.
Birinji bilenä futboly hususy eýeçilige geçirmeli. Hökümet birinji liga üçin azyndan 1mln dollar, ikinji liga üçin 500 müň dollar pul baýragyny goýmaly(iň azyndan). Bu pullary utan komanda nagt görnüşinde bermeli. Azyndan 3-5 sezon kluplara-da, oýunçylarada salgydy ýatyrmaly, özlerini tutyp gidýänçäler. Kluplara daşary ýurt legionerlerini getirmäge bökdençlik döredäýjek zatlary aradan aýyrmaly (wiza diýdi, ýene diýdi, garaz, şoňa meňzeş zatlary). Kluplara islendik brendiň reklamasyny etmäge, islän firmasy bilen şertnama baglaşmaga ýol açmaly. Umuman, şulara hiç hili zapret ulanmaly däl. Şu zatlar edilse hemä futbol öser, hem hökümede, ýurda girdeji bolar.
Sizem pikiriňizi aýdyň! Nämeler edilse bizde-de futbol futbola meňzär?
Bir gezek biziň zborny bilen Ýaponiýaň milli ýygyndysy duşuşdy. Şol oýny prýamoý translýasiýada görmek miýesser etdi maňa-da. Ýogsam, şol oýnuň geçiriljegindenem habarsyz. Kanaldan kanala geçirip otyrkam özbekleriň "Sport" kanalynda başlajak bolup duran eken. Garaz, şeýdip tötänden dogry geldi, oýun başlady. Hasabyň 3:1 (toçno ýatda däl) bolup, ýaponlaň utmagyna garamazdan oglanlardan minnetdar boldum. Arslan Amanow diýip bir belamyz bar eken, tüweleme, tüweleme. Ýaponlaň derwezesine uran goluny görüp çerez ekran arkasyna kakanymy özüm bilmän galdym. Tasdan şol sezonyň iň owadan goly bolupdy. Diňe ol däl, opşy komanda gowy oýnady. Oýny alypbaryjylar dagam haýran galdylar muňa. (Sebäbi sopernik ýaponlardy). Şondan soň özbekleň ýygyndysy bilen duşuşmalydylar. Biziňkiler şol oýny bilen özbekleň duhyny alypdy. Oýundan öňki futbol žurnalistleriňiň gepleşiklerinde futbol ekspertleri biziň ýygyndymyzdan ätiýaç etmelidigini açyk-aýdyň boýun alypdylar. Bu zatlary eşitmegiň nähili ýakymly duýgudygyny göz öňüne getiriberiň. Şol günki oýundan soň barmak büküp sanap başladym özbekler bilen boljak oýunyň bellenilen gününi. Tanyş-biliş, dost-ýarlaň hemmesine aýdyşdyrdym. Daže, dädem'em görermen boldy, meň reklamamdan soň. Oýnalmaly gün ýetip geldi. Hemişeki edýänjämi edip şol gün telefony öçürip, eýle-beýlelerden alyşdyryp ýeke özüm oýun görüp başladym (futboly ýeke görmäni halaýan). Oýun başlady, biziňkiler ilkinji sekuntda garşydaşyň jerime meýdanyna ýetip bardylar. Bu bolsa garşydaşlaň goragçylarynyň düzgüni bozup biziňkileri togtatmagyna getirdi. Birnäçe santimetrler ýetmedi penalti berilmegine. Oýunyň başyndan bu dereje aktiwlige garaşmadyk özbek kommentatorlary tasdan aglapdylar, ýürekleri ýaryldy. Meniň şol wagtky buýsanjymy göräýseňiz. Özbek kommentatorlarynda öwgüli sözleriň öz ýurduňa aýdylmagy nähili ajaýyp duýgy. Şol momentiň özünde biziňkileň nähili güýje eýedigini dilinden düşürmän aýdyp başladylar (sebäp, özlerniňki utulsa dagy "garşydaş güýçlidi, şoň üçin şeýle boldy. Ýogsam bizem gowy oýnapdyk" diýmäge otmazka). Şol birnäçe santimetr öňe süýşüp bilen bolanlygynda taýýarjak penalty bolaýmaly momendiň jerime urgysyna öwrülmegi meni känbir ökündirmedi. Sebäbi oýnuň başydy, bular ýaly pursatlary häli köööp boljagyny bilýädim, toist ynanýadym. Jerime topy depildi, gol däl. Soňra...ana, soňra başlady hemmesi. Biziň zborny 3:0my ýa 2:0my garaz şu hasap bilen utulyp arakesmä çykdylar. Arakesmeden gelenlerindenem hasap 4:0 boldy. Birinji taýymda wagtyň gutarmazlygyny, biziňkileň gol urmagny diläp otyran Гость ikinji taýymda tizräk oýnyň gutarmagyny we özbekleriň indi gol urmazlygyny diledi. Garaz, oglanlar, masgara boldyk. Ikinji taýymyň başynda telewizoryň sesini bez zwuga geçirip gördüm oýuny. Sebäbi oýuny alyp barýan kommentatorlar biziňkileň üstünden açyk-aýdyň gülüşýärdiler. Çydamadym, iň gowy usuly- bez zwugy ulandym. Şunça wagt garaşan oýnum bolany üçin telewizory öçürmäge dözmedim. "Gülýärler" diýip gaty görer ýaly hem däl. Biziňkileň oýnaýşy... Şeýdip, masgara bolup 4:0 a utuldyk. Oýun gutarandan soň ekspertleň gürrüňdeşligi geçirildi. Şonda olar diýdiler, " ýersiz-ýere gorkan ekenik. Bular bilen ikinji sostawymyzy oýnatsagam boljak eken"-diýip. Ölüp bilseň ölda!
Şu türkmen futbolyny ösdürmek üçin nämeler etseler gowy bolar? Milli ýygyndy barada däl-de içki çempionatymyz barada aýdýan. Nädende, kluplarymyz Aziýada öňdäki orunlarda durar?
Men öz pikirimi aýdaýyn.
Birinji bilenä futboly hususy eýeçilige geçirmeli. Hökümet birinji liga üçin azyndan 1mln dollar, ikinji liga üçin 500 müň dollar pul baýragyny goýmaly(iň azyndan). Bu pullary utan komanda nagt görnüşinde bermeli. Azyndan 3-5 sezon kluplara-da, oýunçylarada salgydy ýatyrmaly, özlerini tutyp gidýänçäler. Kluplara daşary ýurt legionerlerini getirmäge bökdençlik döredäýjek zatlary aradan aýyrmaly (wiza diýdi, ýene diýdi, garaz, şoňa meňzeş zatlary). Kluplara islendik brendiň reklamasyny etmäge, islän firmasy bilen şertnama baglaşmaga ýol açmaly. Umuman, şulara hiç hili zapret ulanmaly däl. Şu zatlar edilse hemä futbol öser, hem hökümede, ýurda girdeji bolar.
Sizem pikiriňizi aýdyň! Nämeler edilse bizde-de futbol futbola meňzär?
17 комментариев