Bu ýazgyda Bolgariýanyň Goranmak ministri Todor Tagarewiň Russiýa bilen hyzmatdaşlygy we dostlugy baradaky ýatlamalary taryh kitaplaryndan aýyrmalydygy baradaky sözleri ýer alýar. Tagarewiň bu pikiri, taryhy öwretmekde obýektiwlik we taryhy hakykaty nähili düşündirmelidigi barada möhüm soraglary döredýär. Hususan-da, bir taryhy taryhy waka düzülende syýasy maksatlar bilen geçmiş bilen hasaplaşmagyň arasyndaky deňagramlylygy nädip saklamaly?

Ministr Tagarewiň "rus propagandasyna garşy durmagyň" we taryhy "dogry" görkezmegiň zerurdygy baradaky sözleri, taryhyň nähili görkezilmelidigi barada subýektiw çemeleşmeleri görkezýär. Bu ýerde çözülmeli esasy mesele, haýsy çarçuwanyň taryhynyň "hakyky" hökmünde kabul ediljekdigi we haýsy wakalaryň aýryljakdygyndadyr. Taryh öwretmek, adatça, dürli düşündirişler üçin açyk we bu düşündirişleriň köpüsi özlerine görä dogry. Şonuň üçin taryhy ýekeje nukdaýnazardan hödürlemek, wakalaryň köp ölçegli tebigatyny inkär etmegi aňladyp biler.

Mundan başga-da, Tagarewiň "nesilden-nesle Russiýa halas ediji we dost hökmünde öwredilýär" diýen sözlerine taryh öwredişiniň üýtgäp biljekdiginiň mysaly bolup biler. Geçmişde bir millet ýa-da döwlet bilen gatnaşyklaryň nähili düşündirilendigi wagtyň geçmegi bilen üýtgäp biler we bu üýtgeşmeler köplenç häzirki syýasy we jemgyýetçilik şertleri bilen emele gelýär. Şu nukdaýnazardan seredeniňde, Tagarewiň teklibini geçmişe düşünmek we taryhy täzeden düşündirmek synanyşygynyň bir bölegi hasaplamak bolar.

Netijede, taryh öwretmegiň syýasy maksatlara hyzmat etmeli däldigini bellemek möhümdir. Taryh, jemgyýetlere özlerine we dünýä düşünmäge mümkinçilik berýän gural bolup galmalydyr we syýasy maksatlar üçin gural bolmaly däldir. Tagarewiň teklibi bu näzik deňagramlylygy saklamagyň nähili möhümdigini görkezýär. Taryh öwretmek elmydama dürli garaýyşlary talap edýär. Garaz syýasy maksatlar üçin taryh düşündirişini we teswirlerini üýtgetmek nädogry diýip düşünýäris.

Siziň özüňiz muňa nähili garaýaňyz, awtor?

,, Курица не птица, Болгария не заграница'' Л. И. БРЕЖНЕВ

bäh, terjime etseň özüň ýazan ýaly bolýaň hä? bular ýaly orsça makalalar internetde ite dökün. gerek tapar okar. göýjakmy terjimesini goý