Poliglot kim
Käbir adama dil öwrenmek lezzet berýär. Meselem, käbir adam başga dilde gepleýän adam bilen hem aňsatlyk bilen sözi alşyp, onuň bilen düşünişmek üçin täze sözleri öwrenýär. Bilmeýän sözlerini sözlükden öwrenip ýa-da bilýän adamdan sorap, olaryň manysy, etimologiýasy bilen gyzyklanyp, köküni gözläp, tapan netijesi barada töweregindäkilere hem aýdyp berýär.
Bilermenleriň pikirine görä, dil öwrenmek 3000 töweregi söz bilen, bir kitaplyk grammatikany öwrenmek däl. Dil öwrenmegiň ilkinji we «altyn kanuny» öwrenmegi söýmekdir. Yhlas bilen ýapyşylýan iş bolsa, hiç haçan ýarty ýolda galmaýar. Emma bir dil öwrenmek üçin uzak ýyllar zähmet çekilýärkä, nädip käbir adamlar aňsatlyk bilen, meselem, 2 ýylda dil öwrenmegi başarýarkalar?! Olaryň hemmelerden gizleýän bir syry bar bolaýmasyn.
Gürrüňimiz poliglotlaryň köp dilde gepleşip bilmek ukyplary, bu ugurda ulanýan usullary barada bolar.
Köp dile düşünip, gepleşip, okap hem ýazyp bilýän adama poliglot diýilýär. Iki dil bilýäne «bilingw», üç dil bilýäne «trilingw» we ondan köp dil bilýäne «poliglot» diýilýär.
Eýsem, poliglotlar muny nädip başarýarkalar? Olaryň nähili ukyby barka?
Bir dil öwrenmek üçin şol dilde geplemäge synanyşyp başlamaly. Gorkman, şol dilde gepleşýänleriň arasyna girmeli. Az söz bilýän hem bolsaň, gürrüňe goşuljak bolmaly. Çekinjeňlik poliglotlara mahsus häsiýet däl.
Ýalňyşmakdan gorkmaly däl. Islendik adam ene dilinde başga dilde gepläninde ýalňyşsa, geň görülmeýär. Çagalaryň dil açyşyna üns berdiňizmi? Olar ilki düýbünden düşnüksiz we gülkünç eşidilýän sözleri aýdýarlar. Emma güldüler diýip geplemekden galan çaga gördüňizmi? Elbetde, ýok. Kem-kemden kämilleşmeli, emma ýalňyşmakdan gorkup, synanyşman kämilleşip bolmaýar.
Çagalardan öwrenmeli ýene bir usulymyz sözleri gaýtalamak. Hawa, çaga dil açýan wagty ene-atasynyň, doganlarynyň aýdanlaryny gaýtalaýar. Çaga dogulýar we üç ýylyň dowamynda dil açýar. Diňleýär, gaýtalaýar we özi hem ulular ýaly gepleşmek isleýär. Şol sebäpli köplenç ululara öýkünip gepleýär.
Öwrenmekde syr bar bolsa onuň iň esasysy iň köp ulanylýan 500 sözi ýat tutmak bolardy. Sebäbi islendik dilde gündelik ulanylýan sözler 400-600 aralygynda bolýar. Çagalar ilki bilen iň köp gaýtalanýan sözleri öwrenýärler. Soň şol sözleri ulanyp öwrenmegini kämilleşdirýärler. Täze dilde belli bir gor edineniňizden soň şol goruň üstüni artdyrmak özüňize bagly.
Häzirki wagtda elektron enjamlary işjeň ulanýarys. Dil öwrenmekde hem sanly ulgamlardan peýdalanmak netijeli usuldyr. Munda çylşyrymly kadalary ýat tutmak hökman däl. Mysal üçin, öwrenýän diliňizde nahar bişirilişini öwredýän programmany telefonyňyza ýükläp alyň! Şol ýerdäki naharlary bişirmäge synanyşan wagtyňyzda täze sözleri öwrenersiňiz. Poliglotlar dürli usullardan peýdalanýarlar. Dil öwrenmek üçin ökde diňleýji we öýkünjeň boluň, öwrenenleriňizi şobada ulanyşa giriziň, günüň belli bir bölegini däl-de, günüň köp bölegini dil öwrenmäge sarp ediň, iň gerekli sözleri ilki öwreniň, dil öwrenmegi ýürekgysgynç däl-de, edil oýun ýaly kabul ediň, gepleşmäge adam tapmasaňyz, öz-özüňiz bilen gepleşiň. Bularyň ählisini çagalar hem etmeýärmi näme?
Siz hem dil öwrenmäge synanyşyp, soňra kyn diýip, ony taşlan bolsaňyz, ýene-de çagalardan sapak alyp, gaýtadan hem synanyşyp görmegi maslahat berýäris!
Bilermenleriň pikirine görä, dil öwrenmek 3000 töweregi söz bilen, bir kitaplyk grammatikany öwrenmek däl. Dil öwrenmegiň ilkinji we «altyn kanuny» öwrenmegi söýmekdir. Yhlas bilen ýapyşylýan iş bolsa, hiç haçan ýarty ýolda galmaýar. Emma bir dil öwrenmek üçin uzak ýyllar zähmet çekilýärkä, nädip käbir adamlar aňsatlyk bilen, meselem, 2 ýylda dil öwrenmegi başarýarkalar?! Olaryň hemmelerden gizleýän bir syry bar bolaýmasyn.
Gürrüňimiz poliglotlaryň köp dilde gepleşip bilmek ukyplary, bu ugurda ulanýan usullary barada bolar.
Köp dile düşünip, gepleşip, okap hem ýazyp bilýän adama poliglot diýilýär. Iki dil bilýäne «bilingw», üç dil bilýäne «trilingw» we ondan köp dil bilýäne «poliglot» diýilýär.
Eýsem, poliglotlar muny nädip başarýarkalar? Olaryň nähili ukyby barka?
Bir dil öwrenmek üçin şol dilde geplemäge synanyşyp başlamaly. Gorkman, şol dilde gepleşýänleriň arasyna girmeli. Az söz bilýän hem bolsaň, gürrüňe goşuljak bolmaly. Çekinjeňlik poliglotlara mahsus häsiýet däl.
Ýalňyşmakdan gorkmaly däl. Islendik adam ene dilinde başga dilde gepläninde ýalňyşsa, geň görülmeýär. Çagalaryň dil açyşyna üns berdiňizmi? Olar ilki düýbünden düşnüksiz we gülkünç eşidilýän sözleri aýdýarlar. Emma güldüler diýip geplemekden galan çaga gördüňizmi? Elbetde, ýok. Kem-kemden kämilleşmeli, emma ýalňyşmakdan gorkup, synanyşman kämilleşip bolmaýar.
Çagalardan öwrenmeli ýene bir usulymyz sözleri gaýtalamak. Hawa, çaga dil açýan wagty ene-atasynyň, doganlarynyň aýdanlaryny gaýtalaýar. Çaga dogulýar we üç ýylyň dowamynda dil açýar. Diňleýär, gaýtalaýar we özi hem ulular ýaly gepleşmek isleýär. Şol sebäpli köplenç ululara öýkünip gepleýär.
Öwrenmekde syr bar bolsa onuň iň esasysy iň köp ulanylýan 500 sözi ýat tutmak bolardy. Sebäbi islendik dilde gündelik ulanylýan sözler 400-600 aralygynda bolýar. Çagalar ilki bilen iň köp gaýtalanýan sözleri öwrenýärler. Soň şol sözleri ulanyp öwrenmegini kämilleşdirýärler. Täze dilde belli bir gor edineniňizden soň şol goruň üstüni artdyrmak özüňize bagly.
Häzirki wagtda elektron enjamlary işjeň ulanýarys. Dil öwrenmekde hem sanly ulgamlardan peýdalanmak netijeli usuldyr. Munda çylşyrymly kadalary ýat tutmak hökman däl. Mysal üçin, öwrenýän diliňizde nahar bişirilişini öwredýän programmany telefonyňyza ýükläp alyň! Şol ýerdäki naharlary bişirmäge synanyşan wagtyňyzda täze sözleri öwrenersiňiz. Poliglotlar dürli usullardan peýdalanýarlar. Dil öwrenmek üçin ökde diňleýji we öýkünjeň boluň, öwrenenleriňizi şobada ulanyşa giriziň, günüň belli bir bölegini däl-de, günüň köp bölegini dil öwrenmäge sarp ediň, iň gerekli sözleri ilki öwreniň, dil öwrenmegi ýürekgysgynç däl-de, edil oýun ýaly kabul ediň, gepleşmäge adam tapmasaňyz, öz-özüňiz bilen gepleşiň. Bularyň ählisini çagalar hem etmeýärmi näme?
Siz hem dil öwrenmäge synanyşyp, soňra kyn diýip, ony taşlan bolsaňyz, ýene-de çagalardan sapak alyp, gaýtadan hem synanyşyp görmegi maslahat berýäris!
3 комментария