Näme üçin gurbanlyga baýramçylyk diýilýär. Mysal üçin, nowruz baýrama meňzedip. Ýogsa bu iki baýramçylygyň arasynda ep-esli tapawut bar. Nowruz baýramy, ýaz gelip tebigatyň janlanmagyny aňladýar. Adamlar tebigatyň bir bölegi bolany üçin olar hem tebigat bilen birlikde oýanyp, sümelek bişirip iýip şatlanýarlar.
Ýöne gurbanlyk baýramçylygy nowruz baýramçylygyna meňzemeýär. Eger bu baýramçylygy dini baýramçylyk diýip kabul etsek. Ýöne ýene bir zat bar. Ylymda.
Ilkidurmuş jemgyýetinde ýaşan adamlar miweleri çöpläp iýip ýaşapdyrlar diýýär. Olara entek haýwany öldürip iýmek başartmandyr. Adamzada haýwany öldürmek üçin ýarag gerek bolupdyr. Iň bolmanda jandary daşlap öldürmek gerek bolupdyr. Ýaşaýyň ilkinji pursatlarynda haýwanlar adamzadyň üstünden höküm sürüpdir diýilýär. Adamlar bolsa, olara boýun egip ýaşapdyrlar, tä ot oýlanyp tapylýança. Oduň oýlanyp tapylmagy bilen adamlar haýwanlardan üstünlikli goranypdyrlar. Haýwany öldürenlerinden soň bolsa, oduň daşynda pyrlanyp, tans oýnapdyrlar. Etini bolsa oda basyp iýipdirler.
Şeýdip, bu baýramçylyk, diniň dörän pursatyna çenli ýetip gelýär. Din hem öz gezeginde adamyň haýwany ýeňen baýramçylygyny öz içine kabul edýär. Käbir üýütgemeleri girizýar. Mysal üçin, indi öldürilen haýwanyň ruhy, Hudaýyň ýanyna gidip, Oňa adamyň dileglerini ýetirmeli bolupdyr. Adamlar bu ynanjy dogry diýip kabul edipdirler, ýagny Hudaýy görmegiň anyk ýoly, ölüp onuň ýanyna barmak. Häzirlikçe kelläme geleni şu.
Gurbanlyga ylmy garaýyş
Bilim,
Yklym
tarapyndan
8-07-2022, 10:37