Myrat Han (3.Myrat) şol gün bir haldadyr. Aladalydyr. Şadyýan diýseň däldir, gamgyn diýseň o hic däl. Baş wezir Syýawuş Paşa sorar:
-Näme boldy Sultanym! Dertli görünýeňiz?
-Agşam geň düýş gördüm!
-Haýyrdyr in şa Allah?
-Haýyrmy şermi öwrenýes?
- O nähili?
-Taýýarlan daşary çykyas!
We iki molla eşiginde düşerler ýola. Görnüşinden belli, patyşa häzirem düýşüň täsirinde. Aýlanarlar Beýazidi, Wefany, Zeýregi. Unkapa gelenlerinde säginer. Serederler töwerege. Şol wagt gözleri düşer ýolda ýatan jesede, sorarlar:
-Kimdir bu ýatan?
Adamlar:
-Mollam yanyna baryp yörme! Alkaşyň biri!
-Nireden bilýeňiz?
-Nädip bilmäli kyrk ýyllyk goňşymyz!
Ýene biri düşündirmäne başlar.
-Bilýeňizmi? Aslynda gowy ussa! Aýakgap bejerýe. Ýöne gazananyny içgä, zyna sowýady. Süýşe-süýşe içgi daşaýady, ady belli zenanlary alyp gelýedi öýüne.
Arasynda bir ýaşuly gaty gaharly:
-Isleseňiz başga goňşylaryndanam soram bir adam gördimika şuny jemagatda?.
Gysgasy adamlaryň hemmesi gider biziň mollalar galar şol ýerde. Wezirem ýola düşip ugrajak bolanda patyşa:
-Sen nirä?
-Bilmedim, bu adamdan uzak durmany islärsiňiz diýip pikir etdim?!
-Ilçilik bu gidiberýe. Hiç kime bir zad diýip bolmaýa! Ýöne biz gidip bilmeýes! Her ýagdaýdada borjumyz. Ölüni jaýlamak gerek!
-Bolýa, köşkden bir iki sany mollany çagyrarys olam biter!
-Bolmaýa, düýşüň hikmedini çözmedik häli!
-Onda name etmegemi buýurýaňyz?
-Mollalyga dowam.. jesedi jaýlamalydyrys iň azynda!
-O nähili jaýlamalydyrys?
-Belli, Düzgüne görä.
-Muny siz etmän Soltanym. Munyň arassalanmasy, ýuwulmasy, kepenlenmesi bar. Tekbiri, jenazasy...
-Alada etme, hemmesini bilyen! Ýöne öňünçä bir meýit ýuwulýan ýer tapmaly!?
-Şu töwerekde bir mesjit bar..
-Bolmaýa, sen ölsen haýsy mesjitden alyp gidilmegiňi istärdiň?
-Bilmedim, Aýasofýa mesjidi, Süleýmaniýe iň bolmanda Soltan Fatih mesjidinden...
-Aýasofýa bilen Süleýmaniýe mesjidinde döwlet adamlary kändir. Tanamalaryny islemeýen. Emma Fatyh mesjidini gowy aýtdyň-diýer patyşa. Mesjidiň ýoluna düşerler we gelerler mesjide. Wezir iki tarapa ylgar kepen tabyt tapar. Patyşada ýakar ojaga ody suw gyzdyryp ýuwarlar jesedi. Bir enaýy owadanlaşar jeset. Ýüzi pyýan adamka meňzemez, hem-de manyly mylgymak bardyr dodagynda. Edebe görä kepenlärler, agaja goýarlar. Biraz soň wezir patyşanyň ýanyna gelip:
-Bir zady ýalňyşdyk öýütýen!..
-Nämäni?
-Aljyrap, sorap soraman getirdik jenazany. Kim bilýe belki aýaly bardyr, belki ýetimleri?...
-Dogry aýtýan, bolýa... Sen bärde garaş men aýlanyp geleýin..
Wezir galar patyşa gider jesedi tapan ýerlerine. Sorar idär. Tapar aýakgap ussasynyn öýüni. Gapyny yaşuly aýal açar. Bolan zatlary ünsli diňlär. Hatda bu ölüme garaşýan ýaly:
-Razy bol oglum! Belki ýadansyň!- diýer. Soňra çöker işigiň agzyna, ýumrugyny düwer, ýaňaklaryna dirär... Aglarmy, aglamaz. Gözleri ýatlamalara dolar. Biraz sonra galdyrar kellesini. Dertli-dertli gürrüň berer:
-Meniň adamym bir älemdi. Agşama çenli aýakgap bejererdi. Ýöne bir adamyň elinde şerap süýşesi görse elindäki bar puly bererdi şony satyn alardy. Soň äkelip dökerdi aýakýoluna!..
-Näme üçin?
-Ymmaty Muhammet içmesin diýip...
-Onsoň..
-Soňra, belli aýallaryň pulyny berer öýe getirerdi. "Men siziň wagtytňyzy satyn aldymmy? Aldym. Indi diňläň" diýerdi we çykyp giderdi. Men olara rowaýatlar gürrüň bererdim. Ylmyhal, yslam düzgünlerini aýdardym...
-Muňa seret! Il ol hakynda name diýip ýör?!
-Iliň näme diýenine gulak asmazdy. Elmydama uzak mesjitlere giderdi. Şeýle bir ymamyň yzynda durmalydy ki, "Tekbir alanda Käbäni görmeli"-diýerdi...
-Olar ýaly ymamdan galdymy häzir?
-Ine şonuň üçin Nişanja, Sofulara giderdi...Hatda bir gün "Sen bul işleri etýen goňşular erbet düşünýe, ynan erte-birgün jesedin orta ýerde galjak"-diýdim.
-Dogry, ola şeýle!..
-Hiç kim azara galmasyn diýip gabryny gazdy bakjan içine. Men aýtdym iş bir gabyr bilen bitýemi? Seni kim ýuwýa, kim galdyrýa?
-O näme diýdi?
-Başda uzyn-uzyn güldi soňsam:"Alla beýikdir aýal, bir de patyşanyň näme işi bar?"-diýdi.
Indi "Gowy ýöne temanyň ady bilen näme dahyly bar diýersiňiz? Şu wagta çenli belli öwülýalaryň, welileriň, patyşalaryň, pirleriň gürrüňini eşidensiňiz. Ýöne Allahu tagallanyň seýle bir gullary bar, il ony tanymaz. Käbirleri öz derejelerinide bilmezler. Çyn ýürek bilen boýunlaryny büküp ymmaty Muhammede, dini yslama, ýurduna doga ederler. Bir säher wagty göz ýaşlary bilen edilen doga bilen, müň topuň edip bilmedigini eder, gallalary ýykarlar.
Ine Nalynjy Babada ol atsyz sansyz Alla dostlaryndan biridir. Asyl ady, Muhammet Mimidir. Belgamalydyr. 1592-nji ýylda wepat etdi. Jenaza hyzmatlaryny patyşanyň (Soltan Myrat III) hut özi etdi we öýünde bakjasynda öz gazan gabryna jaýlandy. Gabrynyň üstüne bir turbe guruldy. Turbesi häzir Unkapanyň Haraçzade mesjidiniň garşysynda.
Terjime edilen
Çeşme: internet maglumatlary
Adsyz Alla dosty
Köneler,
NurmuhammetAtayew
tarapyndan
13-02-2024, 21:07